Augustus 2024

4 augustus
Na dagenlang stilte, bel ik haar op. Ze klinkt zowaar meer als de moeder die ik ken. Ze herhaalt niet steeds weer opnieuw alles en lijkt minder gestrest te zijn. Dat is eigenlijk best fijn. Al treedt vervolgens opnieuw een langdurige telefoonstilte in.  Voorheen deed ze dat wel eens als ze boos op me was, of als ze vond dat ik haar maar eens moest bellen. Maar dat is eigenlijk al een tijd niet meer zo.

10 augustus (zaterdag)
Mijn zus, die er nog steeds elk weekend is belt voor een kletspraatje waarna ook mijn moeder aan de telefoon komt. Mijn moeder vertelt weer dat ze maandag een rijtest heeft, dat haar vriendin die al gehad heeft en dat ze toch nooit harder dan 70 km per uur rijdt.Ik wens haar succes en ze doet alsof dat helemaal niet nodig is. Okee, het is goed dat ze zich niet druk lijkt te maken. Al krijg ik 's avonds wel weer een vertrouwd paniek telefoontje. In haar email (of zoals zij zegt: op haar Ipad) heeft ze een berichtje ontvangen met een Engels woord dat ze niet kent. "Unsubscribe" blijkt er te staan. En net als zo vaak moet ik haar uitleggen dat dit onbekende woord geen reden tot paniek is. Dat ze het bericht gewoon weg kan klikken. Ik neem me voor toch maar even in haar mailbox te kijken om te zien of ik die kan opschonen. Dat kan gelukkig van afstand omdat het een gmail account is dat ik voor haar heb gemaakt en waarvan ik dus ook het wachtwoord weet.

12 augustus
De dag van de rijtest. Als ik denk dat er nog geen resultaat kan zijn, omdat het te vroeg is, krijg ik toch al 's ochtends een paniektelefoontje van mijn moeder. Uit het verhaal maak ik op dat ze met onmiddellijke ingang niet meer mag autorijden. Dat de CBR medewerkster "een kreng" is, en dat ze nog net met haar auto terug naar huis mocht "op eigen risico".  Ze heeft een papier meegekregen, en omdat mijn zus er is vraag ik of die het misschien kan fotograferen en aan mij kan sturen. Het verhaal van mijn moeder is dat ze een keer te snel op de rem heeft getrapt, maar dat is niet wat er in de beoordeling van het CBR staat. Daar staat dat ze de bochten te ruim of juist te krap instuurt, dat ze een twijfelende indruk maakt en erg onzeker over komt. Ze krijgt nog wel een herkansing. Daarvoor moet ze binnen vier weken een nieuwe test inboeken, dit keer niet in haar eigen auto, maar in een lesauto. Hoewel de test gratis is, moet ze de lesauto wel inhuren. En ze krijgt de tip om eventueel nog een paar rijlessen te nemen.

Ze is zo in de paniek-stand dat ze niet alleen mij meerdere keren belt, maar ook de verzekeringsmaatschappij met de vraag of iemand anders in haar auto mag rijden. Omdat zij niet mag rijden. Het CBR heeft haar een telefoonnummer van een rijschool gegeven, en dat heeft ze gebeld maar die rijschool heeft geen tijd. Mijn zus belt de ANWB, wat volgens mijn moeder helemaal geweldig knap van haar is, maar daar hoort ze niks anders dan dat ze haar terug zullen bellen.

Ik schuif mijn werk maar aan de kant. Daar komt toch weinig van als mijn moeder blijft bellen. Op zoek naar een rijschool die en midden in de zomervakantie tijd heeft haar rijlessen te geven en bereid is om met de dementiediagnose het geduld op te brengen haar te begeleiden en de rijtest in te boeken.  Van de tien rijscholen die ik benader, en de zes antwoordapparaten die ik inspreek, krijg ik er uiteindelijk een daadwerkelijk te spreken. Samen boeken we een rijtestdatum in (wat helaas niet eerder kan dan voor 24 september) en spreken alvast twee rijlessen af. Ze beloven mij na de eerste les te zullen bellen om te bespreken hoe het er voor staat met de rijvaardigheid van mijn moeder en een inschatting te geven van het aantal lessen dat waarschijnlijk nodig zal zijn voorafgaand aan de testdatum.

Ik bel mijn moeder met het goede nieuws. Dat ze voor kennisgeving aanneemt. Het was toch zo knap van mijn zus dat ze de ANWB gebeld had. Had ze daar dan al iets van gehoord? Nee, maar het was toch knap.

Dat ze pas op 24 september een nieuwe test mag doen en tot die tijd niet mag rijden, is een fikse tegenvaller. Hoe moet ze dan boodschappen doen? En mijn zus ophalen?

Ik stel voor dat ik zaterdag kom om samen met haar te kijken naar een alternatief. Een driewieler fiets misschien? Of een scootmobiel? Want naar de supermarkt lopen, is te ver voor haar. En met haar rollator op pad gaan, weigert ze sowieso. Ik beloof ook samen met haar te kijken naar het thuis laten bezorgen van de boodschappen. Waarbij ze dan ineens blijkt te weten dat je dan voor een minimaal bedrag van 40 euro moet bestellen. Maar vervolgens denkt dat ze daar nooit aan komt, omdat ze niet zoveel boodschappen doet. Uit haar bankrekening is af te lezen dat ze de vorige keer voor meer dan zestig euro boodschappen heeft gedaan bij de plaatselijke supermarkt.

Ik vraag haar of ze genoeg boodschappen heeft of misschien iets nodig heeft. Ze denkt dat het gaat lukken.

13 augustus

De buren, die ook al op leeftijd zijn, zijn gelukkig schatten van mensen. Sowieso vraagt mijn moeder vooral de buurman vaak om hulp en die geven ze ook altijd. Het zijn ook de buren die een sleutel hebben en die haar in april nog met hulp van de overburen van de vloer hebben opgeraapt. Ze zijn vandaag met haar om boodschappen gegaan. Normaal gesproken gaan ze zelf alleen op vrijdag om boodschappen, maar ze zullen voor de komende periode mijn moeder twee keer per week in de auto meenemen naar de plaatselijke supermarkt.

Voor mijn moeder nog steeds een hele aanpassing, want zij is gewend zo'n beetje elke dag boodschappen te gaan doen. Zonder lijstje loopt ze dan de supermarkt door en pakt op waar ze op dat moment denkt zin in te hebben.

Al tijdens de Coronacrisis, inmiddels al weer vier jaar geleden, bleek hoe slecht mijn moeder vooruit kan plannen. Tijdens de grootste onzekerheid had ik liever niet dat ze dagelijks naar de supermarkt ging gezien haar gevorderde leeftijd en de kans op besmetting. Alle boodschappen thuisbezorgmogelijkheden waren echter volgeboekt. Dus ik bood aan boodschappen voor haar te doen en die dan op zaterdag te komen brengen. Slechts met de grootst mogelijke moeite heb ik toen een week boodschappen met haar gepland, al moest ik wel zelf grotendeels bedenken wat ze dan elke dag zou kunnen eten. Dat betekende zaterdagochtend vroeg boodschappen ophalen die ik van te voren besteld had, daar mee anderhalf uur naar mijn moeder gereden en ze voor de deur uitgeladen om vervolgens naar mijn moeder te zwaaien dat ze de boodschappen naar binnen kon halen, om vervolgens de terugreis van anderhalf uur in te zetten. Als dat mijn moeder veilig zou houden, had ik dat best voor haar over.

Tot op maandag bleek dat ze gewoon weer zelf naar de supermarkt was gegaan. Want ja, ze had geen zin in het eten dat ik voor haar had gekocht.

Het zal mij dus benieuwen hoe ze maaltijden en boodschappen voor drie tot vier dagen zal weten te plannen als ze met de buren boodschappen gaat doen.

De supermarkt ligt hemelsbreed zo'n vierhonderd meter van haar woning vandaan. Met de manier waarop zij loopt, is dat voor haar te veel gevraagd. Fietsen durft ze niet meer. Achter de rollator zou een mogelijkheid zijn, zij het dat de afstand nog wat groot is. Dus stel ik haar voor dat ze iedere dag een rondje gaat lopen, steeds een beetje verder, zodat ze over een tijdje misschien wel zelf met haar rollator een dagelijks  boodschapje kan gaan doen. Ze zegt ja, maar ik weet eigenlijk wel zeker dat ze dat toch niet gaat doen. Ze wil gewoon niet met een rollator gezien worden.

Na dit gesprek is het een paar dagen stil. Dat is zo gek niet, want altijd als ik haar (in haar gedachte) een beetje onder druk zet, gaat ze contact uit de weg.

Vrijdag 15 augustus

De buurman heeft haar naar de toko gebracht, zodat ze een Indische maaltijd heeft kunnen kopen die ze vanavond samen met mijn zus kan opeten. Het is een vast ritueel de laatste jaren, want ze is wat zelf koken betreft een beetje lui geworden. Vroeger was ze een echte keukenprinses. Steeds nieuwe recepten proberen, rijsttafel koken en heel vaak appeltaart bakken. Sinds het overlijden van mijn vader, inmiddels al weer zeventien jaar geleden, is dat steeds minder geworden. En nu twijfel ik zelfs of ze wel altijd de moeite neemt om een eenvoudige maaltijd te koken, en niet gewoon wat kant en klaar maaltijden opwarmt of heel simpel vaak hetzelfde kookt. Ik weet het niet en heb er geen zicht op. Waar we tot een paar jaar geleden in het weekend als we kwamen nog bleven eten, en ze dat altijd had voorbereid en gepland, heeft ze al een paar jaar niks in huis om zelf te koken. Ze wil dan altijd afhalen bij de toko, maar om eerlijk te zijn, vind ik wat ze dan koopt niet echt lekker en veel te zout dus sla altijd over.

Ik vertel haar dat we er morgenochtend zullen zijn om naar een driewieler fiets en/of scootmobiel te kijken. Ze lijkt er voor open te staan. Wel is ze zenuwachtig voor de rijtest ("Ik word er helemaal gek van, al dat gedoe") en vraagt ze of ze ook theorie examen moet doen. "Want dat haal ik nooit." Ik stel haar gerust. Ze hoeft alleen een rijtest te doen. En die is geregeld.

Zaterdag 17 augustus

We gaan naar mijn moeder om haar mee te nemen om naar een scootmobiel en of driewieler fiets te kijken. Als ze echt niet meer zou mogen autorijden, zou het fijn zijn als ze nog wel zelfstandig er op uit zou kunnen. Zelfs als dat niet verder dan de buurtsupermarkt of een rondje om de kerk is. Een scootmobiel wil ze wel zien. Ik ga met haar op pad om naar de winkel in de nabijgelegen stad te gaan kijken. Omdat ik niet direct voor de deur kan parkeren, zet ik haar voor de deur af en vraag haar even buiten te wachten tot ik de auto heb geparkeerd. Ik ben nog niet weggereden of ze is al verdwenen. Ze is de winkel al in gestiefeld.

Bij binnenkomst is het enige personeelslid in gesprek met een vader en zoon. Waarbij vader een rondje op een van de lichte scootmobiels door de winkel maakt. Hij is er enthousiast over. Mijn moeder krijg ik slechts met wat overredingskracht op het kleinste exemplaar. Ze vindt het maar eng. Ze snapt niet dat het inknijpen van de handel op het stuur (die handel ziet er uit als een soort handrem) betekent dat je vooruit beweegt en dat je, als je die loslaat, remt.

Na enige overreding is ze op zowel een lichtgewicht als een wat zwaarder exemplaar gaan zitten en op halve snelheid van de langzaamste stand (een soort kruip snelheid) een rondje gaan proberen te rijden voortdurend zeggend dat ze niet wil, dat het eng is. Dat ze het niet snapt. Ook al loop ik er naast. Als ze dan wil stoppen, blijft ze de handel inknijpen in plaats van deze los te laten zodat ze de etalage in rijdt en ik haar hand maar net op tijd van het stuur kan trekken. Deze missie is in elk geval mislukt.

We gaan op naar de lokale fietsenwinkel. Hoewel niks van te voren afgesproken, is de eigenaar toch bereid haar op een driewieler te zetten en geduldig met haar op het grote parkeerterrein naast de winkel heen en weer te rijden. Hoewel rijden? Mijn moeder zit/hangt een beetje op het zadel roepend dat het eng is, terwijl hij haar voortduwt of trekt. Het kost heel wat geduld om haar de trappers te laten bewegen.

Natuurlijk is zo'n driewieler wennen. Op een gewone fiets is het zo dat als je een bocht wil maken je met je lichaam licht die kant uit hangt, en dan volgt het stuur bijna automatisch. Bij een driewieler is dat anders. Als je naar links hangt, stuurt hij naar rechts en vise versa. De eigenaar is bereid een aantal keren met haar te oefenen voordat ze beslist om er een te kopen. Hij spreekt af haar woensdag thuis op te komen halen, mee te nemen naar het parkeerterrein naast de zaak en weer te gaan oefenen. Net zo lang tot ze er aan gewend is.

Weer thuis gekomen, zegt ze doodmoe te zijn. Dat ze niks wil. Geen scootmobiel en geen driewieler. Ze wil autorijden. Dat ze het helemaal zo slecht niet heeft gedaan en het alleen op het laatste moment mis ging omdat ze niet remde. Dat staat niet in het verslag van het CBR, maar ik heb het opgegeven haar tegen te spreken.

Na de lunch blijft ze een notitieboekje vol onduidelijke krabbels pakken om me te vertellen dat ze bij de gemeente geweest is om haar rijbewijs te verlengen. En dat het voor drie of vijf jaar verlengd is. Ze houdt vol dat ze samen met de buurman is geweest voor de verlenging. Ik leg haar keer op keer uit dat ze bij het CBR is geweest om een rijtest te doen en dat ze die niet gehaald heeft. Dat haar rijbewijs dus niet verlengd is en op dit moment ook niet verlengd kan worden. Ik probeer mijn geduld te bewaren, maar het is moeilijk.

Het gekke is dat ze wel weet dat ze rijles heeft. En een rijtest.

Met de smoes dat we ons hondje even moeten uitlaten, gaan we de deur uit. Mijn partner gaat daadwerkelijk met het hondje een rondje doen, maar ik bel bij de buren aan om ze te vertellen wat er met mijn moeder aan de hand is. De buren vinden het fijn dat ik met ze kom praten, maar hadden al lang in de gaten dat mijn moeder mentaal aan het afglijden was. Ze zeggen dat het soms erg vermoeiend is als ze langs komt, omdat ze alles wel vijf keer herhaalt, maar dat ze het niet kan helpen en dat ze het graag voor haar doen. Normaal gaan ze maar een keer per week om boodschappen, maar speciaal voor mijn moeder zullen ze twee keer per week gaan. Al is het ze wel opgevallen dat mijn moeder geen lijstje heeft en maar wat rondloopt in de supermarkt om her en der wat te pakken. Zonder plan.

Ik spreek met ze af dat ze in de gaten houden of mijn moeder echt niet gaat autorijden. Ze hoeven haar niet tegen te houden, maar ik wil het graag weten. Want als ze gaat rijden, dan moet ik de auto maar ergens anders parkeren. Op de uitkijk staan hoeft ook niet. Ik heb de auto speciaal achteruit ingeparkeerd en dat is iets dat mijn moeder niet kan. Als ze dus de auto heeft gepakt, zal ze hem niet achteruit ingeparkeerd terug zetten. Staat de auto anders, dan weten de buren dat ze heeft autogereden. Ik wil graag dat de buren voor haar vertrouwenspersoon blijven. Laat mij de boeman maar zijn als dat nodig is. We wisselen nummers uit en als er iets is, zullen ze contact met mij opnemen.

De volgende uitdaging is het bestellen van boodschappen. Hiervoor heb ik Picnic uitgekozen, omdat ik al tijdens Corona een account heb aangemaakt op haar adres en met mijn emailgegevens. Het valt op dat mijn moeder zelfs niet in staat is te bedenken wat ze dezelfde avond wil eten. Ze kan dit niet, als ze niet daadwerkelijk door een winkel loopt. Met behulp van mijn zus wordt er een soort van boodschappenlijstje gemaakt waarop de grotere artikelen zoals wc-papier en wasmiddel staan. Ik voeg er ook maar twee gezonde kant en klaar maaltijden aan toe. Gewoon voor de zekerheid. 

Vervolgens wil mijn zus graag dat ik haar rolstoel alvast naar haar woning breng. Dan hoeft die morgenochtend niet met de taxi mee. Ik doe dat graag en neem de gelegenheid te baat om te proberen met haar te praten over hoe het met mama gaat. Maar nee, volgens mijn zus is er niks aan de hand. Al valt me wel op dat als ik een keer geen richting aangeef in de auto, ze me terecht wijst en zegt dat ik richting moet aangeven. Ik zeg er niks van, maar realiseer me dat ze dit dus waarschijnlijk al heel erg lang voor mijn moeder zo doet. Net als dat ze haar vertelt wanneer ze welke medicijnen moet innemen.

Zondag 18 augustus

Mijn moeders vriendin stuurt me een appje dat ze een uitgebreid verslag heeft gehad van de fietstest. Maar dat ze denkt dat mijn moeder gaat afhaken omdat ze het eng vindt.

19 augustus
Boodschappen bezorgen ging goed, ze vond de bezorger erg aardig. Verontrustend is wel dat ze meent naar de gemeente te moeten om haar rijbewijs nog voor 2 september verlengen. Ze vertelt me dat ze dan dus wel met de auto naar de gemeente moet. Weer moet ik haar uitleggen dat dat niet kan omdat het CBR haar een rijverbod heeft opgelegd. Dat ze haar rijbewijs nu helemaal niet kan verlengen. Waarop ze me vertelt dat ze dacht alleen niet met mijn zus in de auto te mogen rijden. Waar ze dat nu weer vandaan haalt?
Tien minuten later belt ze weer. Dat ze toch wel mag rijden als ze donderdag de test heeft gedaan. Ik leg uit dat het donderdag haar eerste rijles is en ze pas eind september de test heeft. Dat ze tot die tijd in elk geval niet mag rijden.
Dat we daarom voor scootmobiel of driewieler fiets zijn wezen kijken. Ze herhaalt dat ze dat echt niet wil.

Een uur later belt ze weer. Ze denkt dat ze zo'n driewieler fiets echt niet durft. Ze vertelt dat ze naar de gemeente moet voor haar rijbewijs. Ik vertel haar maar weer geduldig hoe het zit. Om na nog geen vijf minuten nog een keer gebeld te worden met de vraag waarom ze eigenlijk niet mag rijden.

20 augustus
Misschien wil ik wel te veel. Dus ik bel haar om 8.45 uur en zeg dat ze zich niet gedwongen moet voelen om de driewieler fiets te nemen en proberen als ze echt niet wil moet ze maar afzeggen. Ze denkt er nog over na.
Ik stel voor dat ze elke dag een stukje gaat lopen met haar rollator en dan steeds iets verder.
Ze vertelt ook dat ze nog in bed ligt.
Dat is bijzonder omdat altijd vaste routine is (was?) om 7 of 7.30 op te staan, krant te lezen en ontbijten en aankleden.

Ik maak me zorgen over het auto rijden en of we de auto niet gewoon moeten ophalen.

21 augustus

Ze heeft de fietsenwinkel afgezegd met de smoes dat ze last heeft van haar heup. Ok. Geen scootmobiel. Geen driewieler. Geen rollator wandelingetjes. Dat gaat niet goed.

22-24 augustus
Ik neem contact op met de dementie casemanager en die vervroegt de afspraak naar 3 september. De casemanager wil mij daar graag bij hebben, maar het lukt me echt niet me nog een extra dag vrij te maken. Gelukkig is haar vriendin bereid bij die afspraak te zijn. We willen namelijk allebei dat de casemanager met haar praat over deelname aan een vorm van dagbesteding. Zodat ze onder de mensen komt. De afgelopen paar weken waarin ze eigenlijk op de boodschappentripjes met de buren na binnen heeft gezeten, hebben haar geen goed gedaan. Ik heb echt het idee dat de achteruitgang in een stroomversnelling is geraakt.

Aan haar vriendin heeft mijn moeder vertelt dat ze met de gemeente gebeld heeft, waar haar verteld is dat ze gewoon een afspraak kan maken om haar rijbewijs te verlengen. Maar ja... ze had natuurlijk niet verteld dat het CBR haar nu (nog) niet geschikt vindt om te rijden.

De paniek van de dag is dat er een lekkage is. Het platte dak boven de badkamer laat water door. Ze belt me op mijn werk op. Ik weet dat het dak pas een paar jaar geleden is vernieuwd, en dat het in principe niet moet kunnen. Als het wel lekt, is het onder garantie te repareren. Ik vraag haar dus de naam van het dakdekkersbedrijf dat het dak heeft geplaatst. Dat kan ze me niet vertellen. Ook herinnert ze zich niet dat het dak pas een jaar of drie geleden vervangen is.
Haar vriendin gaat er speciaal naar toe omdat de paniek groot is. Dan blijkt dat de overbuurman al gezien heeft dat het platte dak vol met water staat en dat de afvoer waarschijnlijk verstopt zit. Hij gaat het dak op en zorgt dat het water weg loopt. Hopelijk is de lekkage nu verholpen. Dat is fijn... want ik kan er echt nu niet heen om in de rommelige stapel papieren en rekeningen op zoek te gaan naar de naam van de leverancier.

Aan haar vriendin vertelt ze dat ze rijles heeft. Dat klopt. Volgens mijn moeder is die goed verlopen en heeft ze zelfs al een nieuwe afspraak gemaakt. Dat lijkt me sterk, omdat er in haar email geen bevestiging plus nota binnen is gekomen. Ik heb namelijk met de rijschool afgesproken dat ze de nota van te voren digitaal versturen, zodat ik deze direct kan voldoen. Geen nota is geen rijles. En dat blijkt ook zo te zijn. Dus boek ik maar vast rijlessen voor de komende paar weken in.

26 augustus
Mijn zus die al die tijd bij mij moeder is gebleven, gaat terug naar haar eigen begeleid wonen plekje. Dit zet weer een storm aan vreemde gedachten en redenaties in het hoofd van mijn moeder in werking.  Ze kan aan niks anders denken of kan nergens anders over praten dan haar rijbewijs. Belt eerst om te vragen of rijles al betaald is en zegt dat instructeur zegt dat ze best goed rijdt.
Belt nog een keer en zegt dan dat de buurman zijn rijbewijs gewoon verlengd heeft. Dat had zij ook moeten doen. Waarom heb ik dat niet voor haar gedaan? Als ik het uitleg is haar conclusie dat iedereen dus een test moet doen en de buurman maar wat kletst.

27 augustus
Weer paniek. Voor 9 uur al telefoon, heeft gezien dat ze een brief van CBR in de post krijgt. Ik vertel haar dat dit een herinnering zal zijn dat ze haar rijbewijs moet verlengen maar dat we al gedaan hebben wat we moeten en ze nu test moet afwachten.
Lunchtijd weer telefoon ik neem niet op. Is ze naar de buren gegaan die de brief scannen en naar mij emailen maar haar ook uitleggen wat er aan de hand is.
Direct na mijn werk belt ze me alweer. En weer moet ik haar uitleggen hoe het zit. Ze wil extra rijlessen en heeft gebeld maar geen gehoor. Ik zeg haar geen zorgen, ik heb al extra lessen voor je geboekt. Vijf minuten later belt ze alweer maar nu is ze vergeten waarom.
Ze vertelt nog wel dat ze Picnic maar niks vindt. Waarom niet, vraag ik. Het is niet lekker. Huh? Kip is kip aardappelen aardappelen…. Maar nee, het is niet lekker. Punt.